Tinh Dầu Macca: Thành Phần & Công Dụng Bạn Cần Biết?

TINH DẦU MACCA

Từ lâu hạt macca đã được biết đến là thực phẩm bổ sung nhiều chất dinh dưỡng như vitamin, sắt, protein, chất chống oxy hóa và các chất béo có lợi cho cơ thể. Vậy vậy maca đã được mệnh danh là “nữ hoàng của các loại hạt”. Do đó, tinh dầu macca được hầu hết tất cả các tổ chức sức khỏe và mỹ phẩm hàng đầu thế giới khuyến khích nên sử dụng. Macca là từ khóa luôn nằm trong danh sách các sản phẩm được nhắc đến đầu tiên trong lĩnh vực làm đẹp da bởi sản phẩm có tính hiệu quả cao mà lại hoàn toàn đến từ thiên nhiên.

Trên thực tế, ngoài công dụng làm đẹp da mặt, tinh dầu macca còn có tác dụng dưỡng da toàn thân và tóc rất hiệu quả. Với công dụng dưỡng ẩm, khả năng thấm sâu vào da và chăm sóc nhẹ nhàng cho làn da, tinh dầu  macca sẽ phát huy công hiệu nếu bạn thoa trực tiếp lên da.

Bài viết dưới đây trình bày một số thông tin liên quan đến tinh dầu macca trên cơ sở tham khảo các tài liệu do các nhà khoa học trên thế giới đã nghiên cứu và xuất bản trên Tạp chí Khoa học thực phẩm và công nghệ số 154, (2022) 112614 (LWT – Food Science and Technology 154 (2022) 112614 và tài liệu tổng quan về macca trên tạp chí liên quan đến thực phẩm chức năng (Journal of Functional Foods, Volume 62, November 2019, 103520, A review of biological functions, health benefits, and possible de novo biosynthetic pathway of palmitoleic acid in macadamia nuts

Trong dầu của macca có trên 80% các loại axit, chủ yếu là  axit đơn không no, trong đó có nhiều loại axit mà cơ thể con người không tự tổng hợp được (Bảng 1, 2). Ngoai ra, trong tinh dâu mắc ca  còn chứa các thành phần khác như tocopherols, phytosterol, squalene, polyphenol (Bảng 3).

Thành phần trong dầu macca

Thành phần axit có trong tinh dầu macca được các nhà khoa học trên thế giới nghiên cứu được thể hiện trong các bảng số liệu dưới đây.

Bảng 1. Thành phần các axit có trong tinh dầu macca

STT	Loại axit béo	Thành phần, %
1	Axit lauric	< 0.5
2	Axit myristic	0.5-2.0
3	Axit palmitic	6.0-9.5
4	Axit palmitoleic	15.0-22.0
5	Axit stearic	2.0-5.5
6	Axit oleic	55.0-67.0
7	Axit vaccenic	3.0
8	Axit linoleic	1.0-5.5
9	Axit linolenic	0.1-3.0
10	Axit arachidoic	1.5-3.5
11	Axit eicosenoic	1.5-3.8
12	Axit behenic acid	0.1-1.5

Bảng 2. Thành phần các axit có trong tinh dầu mắc ca được chiết bằng phương pháp khác nhau

STT	Phương pháp chiết xuất tinh dầu mắc ca
	Thành phần axit	Cơ học	Soxhlet	Chiết lạnh
1	Axit Myristic	0.58	0.59	0.61
2	Axit Palmitic	7.49	7.65	7.65
3	Axit palmitoleic	18.71	19.29	19.33
4	Axit stearic	3.82	3.72	3.78
5	Axit oleic	61.37	60.66	60.74
6	Axit linoleic	0.97	1.08	0.98
7	axit α-linolenic	0.27	0.35	0.26
8	Axit arachidic	2.88	2.79	2.80
9	Axit Eicosenoic	2.41	2.32	2.29
10	Axit Behenic	0.90	0.88	0.88
11	Axit erucic	0.26	0.23	0.23
12	Axit lignoceric	0.23	0.36	0.36

Bảng 3. Thành phân các chất khác có trong tinh dầu macca

STT	Thành phần	Phương pháp chiết xuất tinh dầu macca
		Cơ học	Soxhlet	Chiết lạnh
1	α-Tocotrienols (mg/kg)	35.50	35.50	37.80
2	Squalene (mg/kg)	261.88	230.44	252.59
3	Polyphenols (mg GAE/kg	39.74	39.74	36.37
4	Phytosterol (mg/kg)	1919.5	1909.19	1909.19
5	Campesterol	91.38	91.52	84.59
6	Clerosterol	10.12	9.17	10.56
7	β-Sitosterol	1453.51	1453.51	1364.21
8	β-Stiostanol	7.88	9.77	7.79
9	Δ5-Avenasterol	239.93	275.74	246.19
10	Δ5,24-Stigmastadienol	8.53	11.04	11.23
11	Δ7-Stigmastenol	65.49	59.61	67.03
12	Δ7-Stigmastenol	28.72	28.43	33.04

 

Có 3 phương pháp phổ biến hiện nay được sử dụng để chiết xuất tinh dầu macca gồm: Cơ học, chiết Soxhlet, chiết lạnh. Thành phần các loại axit có trong tinh dầu macca chiết xuất theo phương pháp khác nhau được nêu tại Bảng 2.

Công dụng của tinh dầu macca

Các kết quả nghiên cứu cho thấy, Axit palmitic , axit palmitoleic,  axit oleic, axit stearic và Axit eicosapentaenoic là các thanh phần chiếm đa số trong các sản phẩm tinh dầu macca.

Axit palmitic là loại axit béo bão hòa có công thức hóa học là CH₃(CH₂)₁₄COOH. Trong mỹ phẩm, axit palmitic thường được sử dụng như một chất hoạt động bề mặt, giúp trộn lẫn các thành phần, đặc biệt là gốc dầu và gốc nước. Ngoài ra, nó còn có tác dụng giúp loại bỏ tạp chất và bụi bẩn trên da. Nhờ những đặc tính này, axit palmitic  thường được tìm thấy trong nhiều loại sữa tắm và chất tẩy rửa.

Axit palmitoleic (hay còn gọi là omega-7 ) là axit béo không báo hòa đơn, là thành phần phổ biến của glyceride trong mô mỡ của người và nhiều động vật. Trong cơ thể người, nó thường có nồng độ cao nhất ở gan. Các nghiên cứu nuôi cấy tế bào và động vật chỉ ra rằng, axit palmitoleic có tác dụng chống viêm và cải thiện độ nhạy insulin ở gan và cơ xương. Nó cũng được sử dụng rộng rãi như một chất chống huyết khối để ngăn ngừa đột quỵ. Ngoài ra, do khả năng ức chế sự hình thành hắc tố, nó thường được sử dụng trong các chất làm sạch da và có thể đóng vai trò như một chất làm sáng da hiệu quả.

Axit oleic (hay còn gọi là omega-9 ) là một trong các loại axit béo, có dạng chất lỏng  có màu vàng nhạt hoặc hơi nâu. Chất này rất tốt cho tim mạch, kiểm soát đường huyết, chống oxy hóa trong cơ thể. Các chuyên gia đã kết luận rằng, Omega 9 là một trong những chất béo rất có lợi cho sức khỏe con người. Mặt khác, Omega 9 còn  giúp ngăn chặn, trì hoãn sự phát triển của bệnh loạn dưỡng chất  gây teo não, đây là bệnh di truyền và thường xuất hiện ở trẻ em.

Axit stearic  là 1 loại axit béo có công thức hóa học CH₃-(CH₂)₁₆-COOH được được sử dụng trong sản xuất xà bông, thạch cao. Trong mỹ phẩm nó là một chất hoạt động bề mặt đóng vai trò nhũ hóa, ngăn chặn sự tách lớp giữa các sản phẩm chăm sóc da trong mỹ phẩm dạng kem.

Axit eicosapentaenoic  (hay còn gọi là Omega-3) là một axit béo có tác dụng làm hạ lipid máu (đặc biệt là giảm triglycerid huyết tương) bằng cách giảm lipoprotein tỉ trọng rất thấp; tác động  chống viêm, nhờ tác động vào sự tổng hợp prostanoid, nhằm thúc đẩy giãn mạch, giảm kết tập tiểu cầu, tăng thời gian lưu thông máu và giảm số lượng tiểu cầu. Ngoài ra, axit eicosapentaenoic là dưỡng chất có vai trò quan trọng trong việc phát triển bình thường, khỏe mạnh của thai kỳ, phát triển trí tuệ của trẻ nhỏ. Cơ thể con người không thể tự tổng hợp nên axit eicosapentaenoic  mà chủ yếu phải nạp từ bên ngoài ví dụ như uống sữa macca mỗi ngày hoặc bổ sung các loại thực phẩm chứa nhiều axit eicosapentaenoic trong mỗi bữa ăn.

Các axit khác có trong thành phần của macca có hàm lượng nhỏ hơn , tuy nhiên chúng đều là những thành phần quan trọng giúp đảm bảo chất lượng tính ổn định của sản phẩm, vi du như axit myristic với khả năng kháng khuẩn, khi có trong tinh dầu mác ca giúp cho tinh dầu không bị nhiễm khuẩn…

Ngoài các axit như đã đã trình bày ở trên, trong tinh dầu macca còn chứa các thành phần khác như: α-Tocotrienols, Squalene, Polyphenols, Phytosterol, Campesterol, Clerosterol, β-Sitosterol, β-Stiostanol, Δ⁵-Avenasterol, Δ^5,24-Stigmastadienol, Δ⁷-Stigmastenol, Δ⁷-Avenasterol (Bảng 3). Tocopherols và tocotrienols có trong hạt mắc ca là hai chất giúp dẫn xuất vitamin E và được xem như nguồn dinh dưỡng quý báu từ thực vật. Các thành phần hoạt tính sinh học này có thể giúp giảm tình trạng tổn thương các tế bào biểu bì khỏe mạnh do vấn đề tuổi tác gây ra. Ngoài ra, phytochemical, squalene, tocotrienols và tocopherols có trong tinh dâu mắc ca giúp nuôi dưỡng tóc từ sâu bên trong chống lại tác nhân bên ngoài ảnh hưởng đến tóc. Điều đó cho thấy tinh dầu mắc ca có tiềm năng rất lớn trong ngành thực phẩm và mỹ phẩm.

Như vậy có thể thấy, trong tinh dầu macca có chưa nhiều hợp chất, trong đó có nhiều hợp chất rất cần thiết được sử dụng trong các ngành thực phẩm và ngành mỹ phẩm. Dâu macca thực sự là nguồn nguyên liệu đến từ thiên nhiên có tiềm năng lớn trong việc phát triển các sản phẩm hướng đến sự an toàn và bên vững.

 

Tác giả: TS.Nguyễn Văn Tuấn ^(a), TS. Dương Quốc Sỹ ^(b)

^(a) Viện Kỹ thuật nhiệt đới, Viện Hàn lâm Khoa học và Công nghệ Việt Nam

^(b) Phòng nghiên cứu và phát triển, Nhà máy mỹ phẩm Hoàng Phương

Nguồn tài liệu tham khảo:

1. A review of biological functions, health benefits, and possible de novo biosynthetic pathway of palmitoleic acid in macadamia nuts_READ

2. Comparative study on the extraction of macadamia (Macadamia integrifolia) oil using different processing methods